Spread, borsa ya da forex piyasasında işlem yapan yatırımcıların en sık duyduğu terimlerden biridir. Bu yazımda spread nedir, spread oranı nedir, forex spread hesaplama konularına değineceğim.
Finansal anlamda spread birkaç anlama gelebilmekte. Fakat temelde olarak iki fiyat, oran veya getiri arasındaki farkı ifade eder. En yaygın tanım olarak spread, hisse senedi, tahvil emtia, döviz çiftleri gibi bir menkul kıymetin veya varlığın alış ve satış fiyatları arasındaki farktı ifade eder.
Bu yazımda Spread ne demek başta olmak üzere forex spread oranları karşılaştırma ve hesaplama konularına detaylıca değindim. Şimdi gelin öncelikle spreadler ne demek bir bakalım.
Spread Ne Demek?
Spread kelime anlamı olarak yayılma, yayılış demektir. Forex spread oranları ise bir yatırım aracında oluşan alış ve satış fiyatları arasındaki farkı temsil eder. Spreadler, ilgili para birimine, bir işlemin başlatıldığı günün saatine ve ekonomik koşullara bağlı olarak daha dar veya daha geniş olabilir.
Çoğu forex döviz çifti komisyonsuz işlem görür, ancak spread, yaptığınız herhangi bir işlem için geçerli olan bir maliyettir. Tüm kaldıraçlı alım satım sağlayıcıları, bir komisyon talep etmek yerine, teklif fiyatına göre daha yüksek bir satış fiyatını hesaba kattıkları için alım satım yapma maliyetine bir spread dahil edecektir.
Spread oranı, hangi döviz çiftinde işlem yaptığınız ve ne kadar değişken olduğu, işleminizin boyutu ve hangi forex firmasını kullandığınız gibi farklı faktörlerden etkilenebilir.
Alış ve satış fiyatları birbirine yakınsa, sıkı bir pazar olarak kabul edilir; bu, alıcılar ve satıcılar arasında varlığın ne kadar değerli olduğu konusunda bir fikir birliği olduğu anlamına gelir. Spread oranları daha genişse, alış ve satış fiyatları arasında daha fazla fark var demektir.
Spread oranları aşağıdakiler dahil bir dizi faktörden etkilenebilir:
- Likidite: Bu, bir varlığın ne kadar kolay alınıp satılabileceğini ifade eder. Bir varlığın likiditesi arttıkça, alış-satış farkı genellikle daralır. Düşük spread oranları var demektir.
- Hacim: Bu, günlük olarak işlem gören bir varlığın miktarını belirleme yöntemidir. Daha yüksek işlem hacmine sahip varlıklar genellikle daha düşük spread oranlarına sahip olacaktır.
- Oynaklık: Bu, belirli bir dönemde piyasa fiyatının ne kadar değiştiğinin bir ölçüsüdür. Yüksek volatilite dönemlerinde, fiyatların hızla değiştiği dönemlerde, spread genellikle çok daha geniştir.
Forex Spread Nedir?
Bir döviz çiftinde her zaman verilen iki fiyat vardır, alış ve alış fiyatı. Eğer alış yönlü bir pozisyon açacaksanız Ask fiyatı, satış yönlü pozisyonu açacaksanız ise Bid fiyat üzerinden bir hesaplama yapılır. Kısaca, işleminizin “alım” yada “satım” olmasına göre işleme girdiğiniz fiyat değişkenlik gösterir.
Parite yani döviz çifti iki para biriminden oluşur. Bunlar temel para birimi ve karştı para birimi. Temel para birimi, paritenin solunda, karşı para birimi ise sağda gösterilir. Örneğin EUR/USD paritesinde temel para birimi Euro, karşıt para birimi ise Dolar’dır.
Parite değeri, değişken para biriminin ne kadarının temel para biriminin bir birimine eşit olduğunu söyler. Döviz çiftinde yer alan alış fiyatı, her zaman satış fiyatından daha yüksek olacaktır ve temel piyasa fiyatı arada bir noktada olacaktır. Yan, Ask fiyatı, bid fiyatın üstünde bir fiyattır. Bu nedenle de bir döviz çiftinde işlem yaparken alış için ödediğiniz para, satış için ödediğiniz paradan daima fazladır.
Forex piyasasında spread, bir döviz çiftinin alış (ask) fiyatı ile satış (bid) fiyatı arasındaki farktır. Yatırımcılar alış ve satış arasındaki farkı yani spread oranını en düşük olacak şekilde işlem yapmak isterler. Ask fiyat ve Bid fiyat arasındaki fark yani spread oranı piyasada oluşan fiyatlara bağlıdır.
Spread, alım ve satış fiyatları arasındaki fark olduğunu artık biliyoruz. Pip olarak hesaplanır. Spread, işlemlerin karlılığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Spread oranları, işlem sırasında önemli bir faktördür, çünkü yüksek spread, aktif işlem sırasında yatırımcı için önemli bir maliyet payına neden olur.
Spread oranları düşük seviyede sunan forex şirketleri sermaye yeterliliği açısından güçlü firmalardır. Bu nedenle, yatırımcılar forex şirketi seçimi yaparken spread oranları düşük seviyede olan, alış satış arasındaki farkı en düşük seviyeye indirebildikleri bir forex aracı kurumu ile hesap açmalılar.
Forex Spread Hesaplama
Alım satımda spread oranları, ister döviz çifti, ister endeks veya emtia olsun, bir finansal varlığın alış ve satış fiyatı arasındaki fark olarak hesaplanır. Bu aynı zamanda teklif sorma spreadi olarak da adlandırılır.
Çevrimiçi işlem platformumuz, spread’i otomatik olarak hesaplar, böylece sizin yapmanıza gerek kalmaz. Ancak yine de spread maliyetlerimizin nereden geldiğini bilmek önemlidir.
Bir enstrümanın spread oranı, arz ve talebin ne kadar uyumlu olduğunun bir göstergesidir. Alış-satış farkı çok düşükse, bir varlık fiyatı üzerinde ortak bir fikir birliği vardır. Ancak, bir varlığın değerine ilişkin alıcılar ve satıcılar arasında bazı farklılıklar varsa, spread oranları genellikle daha geniştir.
Forex piyasasında işlem gören döviz çiftlerinden Euro Dolar paritesini ele alarak forex spread hesaplama yapılabilir. Alış ve satış fiyatları arasındaki fark alınarak spread oranları hesaplanabilir.
Aşağıdaki görselde alış ve satış fiyatları yer almaktadır. Görüleceği üzere temel (baz) döviz solda, karşıt döviz sağdadır. Oluşan bid price satış fiyatı, ask price ise alış fiyatıdır. Bu iki fiyat arasındaki fark ise pip ile ölçülmektedir.
Spread Oranı = Alış fiyatı – Satış fiyatı
Burada 1.1053 – 1.1051 = 2 pips spread bulunacaktır.
Spreadler, ilgili para birimine bağlı olarak daha dar veya daha geniş olabilir. EUR/USD için alış ve satış fiyatı arasındaki 2 piplik fark (bizim örneğimizde) oldukça tipiktir. Spread oranları normalde iki fiyat arasında 1 ila 5 pip arasında olabilir. Bununla birlikte, spread, piyasa koşulları göz önüne alındığında bir anda değişebilir.
Spreadler, bir varlığın cari fiyatı veya piyasa fiyatı etrafında oluşturulur. Piyasa yapıcılar ve brokerler, işlem sürecini basitleştirmek için spread’e, özellikle forward ve vadeli işlem sözleşmelerinde yaygın olabilecek bazı işlem maliyetleri ekleyebilir.
Spread Oranları Çeşitleri
İki farklı spread çeşidi bulunmaktadır. Bunlar sabit spread ve değişken spread olarak adlandırılır. Spread çeşitleri arasında bariz farklılıklar bulunur. Hangi spread oranını seçeceğiniz aracı kurumunuza ve işlem stratejinize bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Sabit spread, alış ve satış fiyatları arasındaki farkın fiyatlar değişse bile aynı kalmasıdır. Değişken spreadlerin aksine, sabit spreadler piyasa koşulları nedeniyle dalgalanmaz. Sabit spreadler, yatırımcıların likidite veya oynaklık seviyelerinden bağımsız olarak günün hangi döneminde olursa olsun alım satım maliyetlerini her an bildikleri için güvenle alım satım yapmanızı sağlar.
Değişken spread ise piyasa durumuna göre değişebilen satış ve satış fiyatları arasındaki farktır. Yatırım araçlarının fiyatlarını ve ne kadar hızlı değiştiklerini doğru bir şekilde yansıtır. Dalgalı spread, piyasanın sakin ve likiditenin yüksek olduğu durumlarda normalden daha düşük bir aralığa sahip olabilir.
Son yıllarda yüksek rekabet koşullarında aracı kurumlar sürekli olarak yatırımcılarına yenilikler sunmaya çalışıyor ve buna spread oranları da dahi. Artan sayıda şirket değişken spread oranlarını sunmayı tercih ediyor.